Türk yükseköğretim sistemi içerisinde en fazla tartışılan alanların başında şüphesiz ki sosyal bilimler gelmektedir. Bir yandan mezunlarına artık yeteri kadar istihdam yaratılamadığına dair söylemler; öte yandan da işletmeler ve kurumlar varolduğu sürece kendilerine mutlak ihtiyaç olacağına dair olan gerçeklik. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğrencileri ve mezunlarının yaklaşık 20 yıldır bu kıskaç içerisinde yer aldığı bilinmektedir. Türkiye’de İktisadi ve İdari Bilimler ismi, bu alan için en fazla tercih edilen isim olsa da İktisat Fakültesi ve Siyasal Bilgiler Fakültesi de yine aynı alanı kapsayacak şekilde yapılandırılmıştır. Bu alanlardan mezun olanların kariyer olanaklarının son derecede geniş olduğu unutulmamalıdır. Mühendislik, teknik, temel ve sağlık bilimleri mezunlarının çalışabilecekleri spesifik alanlar hariç hemen her sektörde bu alan mezunlarına rastlamak mümkündür. Çünkü alınan eğitim herhangi bir kurumun üretim, yönetim, pazarlama, insan kaynakları, satış vb. departmanlarında çalışabilecek temel doneleri vermektedir. Önemli olan lisans mezunu olduktan sonra uzmanlaşılmak istenen alana yönelik ek eğitimler almak, sertifika programlarına katılmak ya da gerçekçi stajlar yapmaktır. Tüm bunların yanında akademik kariyer yapmak bu alandaki mezunlar için önemli bir seçenek olarak durmaktadır.

Yukarıda bahsi geçen fakültelerin genel olarak aşağıdaki bölümlerden oluştuğunu söylemek mümkündür:

     İktisat bölümü, yukarıdaki tüm bölümlerin atası sayılabilir. Bu nedenle çalışma alanı da oldukça geniştir. İktisat bölümü mezunu bir kişi çeşitli Bakanlıklarda, Merkez Bankasında ve benzeri kuruluşlarda üst grup memurluk yapabileceği gibi kamu ve özel sektör bankalarında müfettiş, denetçi ve uzman olarak da görev alabilir. Ayrıca uluslararası piyasalar ve kurumlarda, araştırma şirketlerinde kendilerine geniş bir çalışma alanı yaratabilirler. İktisat bölümü mezunu doğal girişimcilik bilgileriyle de donatıldığından ötürü lisans eğitimini tamamladıktan sonra kendi iş fikrini hayata geçirebilir yani şirketini açabilir. Bu alan mezunlarının istihdamının yüksek olduğu diğer sektörler arasında ise finans ve borsa gelmektedir. Özellikle borsa alanında kendini iyi yetiştiren iktisat mezunlarının çok başarılı kariyer hikâyelerine sahip olduğu bilinmektedir. Son olarak iktisat bölümü mezunlarının diğer alan mezunlarında olduğu gibi mali müşavirlik kariyerini seçmesi de pek tabi ki mümkündür.

     Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri bölümü yapı itibarıyla inter-disipliner bir müfredata sahiptir. Dolayısıyla bu bölümün mezunları kamuda ve bankacılık-finans işkolu da dahil olmak üzere özel sektör kuruluşlarının pek çoğunda kendilerine iş bulabilirler. Ayrıca sendikalarda uzman, denetçi ve üst düzey yönetici olarak istihdam edilebilirler. Başta Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı olmak üzere tüm resmi kuruluşlarda müfettiş ya da uzman personel olarak çalışabilirler. Son yıllarda işverenlerin insan kaynakları departmanlarında ağırlıklı olarak Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri bölümü mezunlarını tercih ettikleri de gözden kaçmamaktadır. Bu anlamda insan kaynakları alanında kariyer yapmak isteyenler açısından bölüm mezunlarının önemli bir rekabet avantajına sahip olduğu söylenmelidir. Bunların yanında kendilerini geliştirmeleri halinde bir şirketin pek çok departmanında da rahatlıkla iş bulabilme imkânına sahiptirler.

     Maliye bölümünden mezun olanların daha çok kamu sektöründe vergi müfettişliği, muhasebat kontrolörlüğü, Sayıştay denetçiliği, vergi mahkemesi hâkimliği, idari hâkimlik, bütçe uzmanlığı ve kontrolörlüğü, gelir uzmanlığı, sermaye piyasası uzmanlığı, mali müşavirlik, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı’nda uzmanlık gibi mesleklere yöneldikleri görülmektedir. Ayrıca kendini geliştiren maliye bölümü mezunlarına özel sektörde muhasebeden pazarlamaya kadar pek çok iş sahasının açık olduğu da unutulmamalıdır. Özellikle banka müfettişliği ve serbest muhasebecilik bunlar arasında en fazla görülenlerdir. Aslında bu durum yukarıda giriş kısmında da izah edilmeye çalışıldığı gibi tüm bölümlerin mezunları için geçerlidir. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesinin farklı bölümlerinden mezun olan öğrenciler kendilerini geliştirmek ve farklılaştırmak istedikleri alanlara yönelik ek eğitim ve geliştirme destekleri aldıkları takdirde kolaylıkla sektörel ve mesleki değişkenlik gösterebilmektedirler.

    Daha önce de ifade ettiğim gibi ekonometri, matematik ya da istatistik gibi sayısal bölümlerin önemi gün geçtikçe artmakta ve bu alanlardan mezun olanlara giderek daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır. Bölümün mezunları, kamu ve özel sektörde çok geniş kariyer imkânlarına sahiptir. Buna göre Sanayi ve Kalkınma Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Ticaret Bakanlığı, Borsa İstanbul, tüm Bakanlıkların ve Bankaların araştırma birimleri, sigorta şirketleri önde gelen çalışma sahalarından bazılarıdır. Ayrıca günümüzde sayıları giderek artan araştırma şirketleri için ekonometri bölümü mezunları biçilmiş kaftandır. Bunun yanında önümüzdeki yıllarda özellikle kurumsallaşmasını tamamlamış özel sektör işletmelerinin ekonometri bölümü mezunlarına olan ilgisi daha da artış eğilimi gösterecektir. İşletmelerin geleceklerine ilişkin alacakları stratejik kararların ekonometrik modeller ya da sayısal yöntemler aracılığıyla tespit edilmeye başlandığı bir dönemde kendisini bu alanda gerçekten iyi geliştirmiş insan kaynağına ihtiyaç duyulacağı aşikar.

    İşletme bölümü mezunları diğer iktisadi ve idari bilimler mezunlarına göre özel sektörde daha fazla çalışma imkanı ve isteği olan öğrencilerden oluşuyor. Dolayısıyla bu programdan mezun olanlar daha çok özel sektör işletmelerinin çeşitli departmanlarında çalışıyorlar. Bununla birlikte çoğu zaman sahip oldukları girişimci ruh sayesinde kendi iş fikirlerini hayata geçirmeye çalıştıkları da görülmektedir. İşletme bölüm mezunlarının farklı sektörlerdeki işletmeler içerisinde en fazla çalıştıkları departmanlar arasında pazarlama, finans, satış, iş geliştirme, operasyon, eğitim, danışmanlık, muhasebe, medya ve iletişim, insan kaynakları, araştırma, program ve proje yönetimi, bilgi teknolojileri ve ürün yönetimi bulunmaktadır. Bugün piyasada önemli konumda bulunan dev işletmelerin en üst düzey yöneticilerinin büyük bir kısmının işletme bölümü mezunu olduğu düşünüldüğünde yöneticiliğe giden yolda önemli avantajlara sahip olduğunu söylemek yerinde olacaktır.

   Uluslararası İlişkiler bölümünü başarıyla tamamlayan mezunlar kamusal alanda uluslararası kurum ve şirketlerde, Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler, NATO temsilciliklerinde ve özellikle Dış İşleri Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ve merkezi kamu yönetiminin birçok kuruluşunun dış ilişkiler birimlerinde görev alabildikleri gibi basın ve medya kuruluşlarının uluslararası haber servislerinde, danışmanlık ve eğitim hizmeti veren yarı-resmi kurumlarda da çalışabilmektedirler. Bunlara ek olarak sivil toplum örgütleri, bankacılık, sigortacılık, reklamcılık, medya, finans kuruluşları ve uluslararası çeşitli örgütler de bölüm mezunlarının yoğunlukla istihdam edildiği alanlar arasında yer almaktadır. Uluslararası İlişkiler bölümü, ismi itibarıyla istihdam olanakları yetersizmiş gibi bir algı yaratabilmektedir. Bu algı kesinlikle yanlıştır ve hatta pek çok Üniversitenin İİBF bölümleri içerisinde en yüksek puanla öğrenci kabul eden bölüm Uluslararası İlişkilerdir. Dolayısıyla diğer alan mezunlarında olduğu gibi Uluslararası İlişkiler bölümünden mezun olanların da çalışma sahaları oldukça geniştir.