Kavramın teorik temelleri açısından iki baskın kullanım alanı olduğu görülmektedir. Bunlar; askeri alan ve yönetim alanıdır. Askeri anlamda strateji, “bir savaşın kazanılması için savaş sırasındaki askeri harekâtın dayandığı esaslar” olarak ya da “bir savaşta siyasi iktidarın belirlediği amaca varmak için askerleri kullanma sanatı” olarak tanımlanabilmektedir. Gaius Julius Caesar’ın M.Ö. 51 yılında yazdığı “Gallia Savaşı”, bu alanda kaleme alınmış en eski eser olarak tarihteki yerini almıştır. Bunun haricinde M.Ö. 500 yıllarında yaşayan Çinli Komutan Sun Tzu “Savaş Sanatı” adlı eseriyle bugün dahi strateji ile ilgilenenler için adeta bir başucu kaynağı olma özelliğine kavuşmuştur. Askeri anlamda stratejiyi, düşmanların muhtemel hamlelerini ön sezileyip; bu muhtemel hamlelere karşın ne tür bir misilleme gerçekleştirilebileceğine ilişkin kurgunun yapılması olarak da ifade etmek mümkündür.

Temel amacın zafer elde etmek olduğu askeri stratejide, ordunun iç ve dış yapılarını incelemek büyük önem taşımaktadır. Buna göre iyi bir komutanın, önce ordusunun içsel dayanaklarını değerlendirerek kuvvetli ve zayıf yönlerini tespit etmesi daha sonra ise, düşman güçlerinin durumunu analiz ederek dışsal dayanaklarını göz önünde tutması gerekmektedir. Askeri stratejinin tespitinde, sahip olunan savaş araçlarının nicel ve nitel durumu ile savaşın yapılacağı arazinin durumu ve arazi hakkındaki bilgi düzeyi önemli rol oynamaktadır.

Tüm bunları göz önünde bulunduran bir komutanın, düşmanının üstün ve zayıf yönlerini de göz ününde tutarak gerekli savaş donanımı dağılımını yapması, güçlü olduğu yönleri önemli mevzilere yerleştirmesi ve şartlar dahilinde rakibinin zayıf yönlerini göz önünde tutarak harekatı yürütmesi büyük rol oynayacaktır.

Sun Tzu meşhur eserinde, savaş koşullarının değerlendirilmesi sürecinde olmaz olmaz beş önemli etken sıralamıştır. Bunlar;

Ahlakı simgeleyen uyum, savaşçıların komutanları ile uyum içinde olmalarının ve yaşamlarını hiçe sayarak, tehlikelere aldırmadan komutanlarını takip etmelerinin ön koşuludur. Hava etkeni, gece ile gündüz, soğuk ile sıcak, zaman ile mevsim zorluklarının öne çıkarmakta ve bu koşullara uyum sağlanması gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bununla birlikte, ölüm ya da yaşam şartlarını belirleyen ve alınması gereken kısa ya da uzun mesafeleri, tehlike ile güvenlik koşullarını, açık arazi, vadi, boğazlar, dar geçitler gibi saha şartlarını ifade eden etken arazidir. Liderlik, bir zeka ürününün, insani davranmanın, güvenin, cesaretin ve düzenin bir simgesini oluşturur iken, disiplin etkeni ise, ordunun tüm birimleriyle ahenk içerisinde ilerlemesi, subaylar arasındaki rütbe paylaşımı, ordu için gereken lojistik desteği sağlayacak yolların bakımı ile ordu harcamalarının denetiminden ibarettir.

Sun Tzu’nun öğütleri de göz önünde tutulduğunda, askeri anlamda kullanılan stratejinin daha çok savaşın rekabetçi ve saha şartlarını ön plana çıkaran ve bol miktarda analize dayanan bir işleyişe sahip olduğu gözler önüne serilmektedir. Etimolojik olarak strateji kelimesine bakıldığında, kavramın askeri anlamda kullanımının ne kadar kuvvetli olduğu görülecektir: