İnsan hayatında pek çok dönüm noktası vardır elbet. Bunlardan bir tanesi ve belki de en önemlisi eğitim alınmak istenen üniversitenin ve bu üniversitede hangi fakülte ve bölümde okumak istendiğinin belirlenmesidir. Pek tabi ki bu seçimin yapılmasında pek çok kriter etken olmaktadır. Öncelikle kişinin isteği ve yeteneklerinin hangi bölüme daha yatkın olduğu, kontenjan sayıları, kapanan ve yeni açılan bölümler, geleceğin popüler meslekleri, ailelerin istek ve baskıları, öğretmen ve danışmanların yönlendirmeleri bunlardan sadece bazılarıdır. Üniversite ve bölüm tercihlerinin oldukça hararetli bir şekilde yapıldığı bu dönemde adaylara, okumayı düşündükleri bölümün istihdam olanakları hakkında bilgi vermek istedim. Bu bilgilerin halihazırda eğitimlerine devam eden öğrenci arkadaşlarımıza da faydalı olacağını umuyorum. 10’u aşkın fakültenin pek çok bölümünden mezun olacakların ya da olanların hangi iş sahalarında daha şanslı olacaklarını anlatacağım yazı dizisinin birincisini Fen Fakültesi’ne ayırdım. Umarım yazacağım bilgiler birilerine yardımcı olur ve gerçek manada hayatlarına dokunur.

Unutulmamalıdır ki, hangi üniversitenin hangi bölümünden mezun olunursa olunsun önemli olan kişinin eğitimine devam ettiği dönemde ve hatta sonrasında kendisine yapacağı entelektüel yatırım seviyesidir. İş gücü piyasasında farklılık yaratacak potansiyele erişmek rekabet avantajı yaratmada birincil derecede önemlidir.

Türkiye’de Fen Fakülteleri’nin genel olarak aşağıdaki bölümlerden oluştuğunu söylemek mümkündür:

     Yaşadığımız gezegenden, galaksi dışı uzayın en uzak noktalarına kadar gözlenebilen tüm evrenle ilgili verilerin toplandığı, aralarındaki ilişkilerin analiz edildiği ve yorumlandığı bir bölüm olan Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü’nden mezun olanlara “Astronom” unvanı verilir. Astronomlar yerden ve uzaydan gözlemler yaparak gezegenlerin hareketleri ile ilgili bilgiler toplar, çözümler ve yorumlar. Astronomlar çalışmalarını optik teleskopla yürütürler, gece gündüz gözlem yapar ve sonra bu gözlem verilerini değerlendirirler. Bu bölümü bitirenler liselerde ve dershanelerde matematik, fizik veya astronomi öğretmenliği yapabilirler. Tabi ki akademik kariyer yolunun da açık olduğu unutulmamalıdır. Mezunlar ayrıca Meteoroloji Genel Müdürlüğüne bağlı gözlem istasyonları ve rasathanelerde görev alabilir ya da çeşitli kurumlarda bilgisayar programcılığı ve kendilerini geliştirmeleri halinde bilgisayar yazılımcılığı yapabilirler.

     Dört yıllık biyoloji programını bitirenlere “Biyolog” unvanı verilir. Biyoloji bölümü mezunları dershanelerde veya formasyon eğitimi alarak okullarda öğretmenlik yapabildiği gibi gerekli şartları sağlayarak akademisyen olma yolunda da adım atabilirler. Biyologların en fazla çalıştıkları alanlar ise hastaneler, tıp fakültelerinin laboratuvarları ve tahlil merkezleridir. Bunların dışında bazı bakanlıklara (tarım ve orman, kültür ve turizm, sağlık, milli eğitim, adalet) bağlı araştırma merkezlerinde, belediyelerin çevre müdürlüklerinde, gıda ve ilaç endüstrisinde biyolog olarak çalışma şansına sahiptirler.

     Fizik bölümünden dört yıllık lisans eğitim sonrasında mezun olarak “Fizikçi” unvanına sahip olurlar ve çeşitli alanlarda çalışabilirler. Bunlar arasında pek tabi ki akademisyen olarak üniversitede kalmak ilk sırada yer almaktadır. Bunun haricinde Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, TÜBİTAK, TÜİK, Türk Telekom, ASELSAN, Roketsan, TSE gibi kurumlarda araştırmacı veya memur olarak çalışma imkanına sahip oldukları gibi kendilerini ilgilendiren özel sektör kuruluşlarında da araştırmacı olarak görev alabilirler. Yine hastanelerin radyoloji bölümlerinde, firmaların kalite kontrol laboratuvarlarında, bilgisayar işletmelerinde, teknik cihazların satış ve servis şirketlerinde, telekomünikasyon alanında özellikle elektromanyetik dalgalar üzerinde, nükleer enerji alanında santrallerde, silah sanayi ve lazer teknolojisinin kullanıldığı alanlarda, elektronik ve sanayi alanında çalışan kuruluşlarda ve bankalarda kendilerine iş alanı bulabilirler. İş Güvenliği Uzmanlığı eğitimine katılıp çeşitli sektörlerde İş Güvenliği Uzmanı olarak çalışmak diğer iş alanları arasındadır. Son olarak sağlık fiziği alanında hastanelerde sağlık fiziği çalışanı bulunma zorunluluğu olduğundan bu alanda da çalışma imkanına sahip oldukları söylenmelidir.

     Matematikçi unvanı ile bu programdan mezun olanlar formasyon alıp öğretmenlik yapabileceği ya da akademisyenlik yolunu takip edebileceği gibi kamu ve özel sektörde farklı kuruluşlarda da kendilerine iş bulma şansına sahiptirler. Bunlar arasında en fazla ön plana çıkanlar arasında bankacılık, sigortacılık, finans sektörü, perakende sektöründe ürün ve hizmet planlama ya da pazarlama ve satın alma departmanlarıdır. Bununla birlikte denetim firmalarında denetimci olarak ya da bilgi teknolojileri alanında kendilerini geliştirerek farklı departmanlarda çalışmak matematik mezunları için önemli kariyer yolları arasında görülmektedir. Aslında günümüzde matematik, istatistik, ekonometri gibi sayısal bölümlerden mezun olanlara hemen her sektörde ihtiyaç duyulmaktadır. Özellikle de “planlama” alanında tercih edildiği görülen matematik mezunlarına her geçen gün özel sektörün daha fazla ihtiyaç duyacağı net bir şekilde görülmektedir.

    Dört yıllık kimya bölümünü tamamlayanlar “Kimyager” unvanına sahip olurlar ve özellikle sanayi sektörünün en fazla aranan elemanları haline gelmiş olurlar. Bu anlamda çalışma sahalarının oldukça geniş olduğu söylenmelidir. Petrol ürünleri, kimyasal madde, ilaç, boya, gıda, metal, kağıt, plastik, temizlik maddeleri, kozmetik, tekstil gibi alanların doğrudan; makine, maden gibi dalların da dolaylı olarak kimyayla ilgisi olduğundan kimyagerler tüm bu alanlarda kendilerine çalışma şansı bulabilmektedirler. Kimyagerlerin sanayi sektöründe ağırlıklı olarak kalite kontrol, üretim ve Ar-Ge süreçlerinde çalıştıkları görülmektedir. Tüm bunların yanında üniversitelerde akademik kariyer yolu da pek tabi ki açıktır.

    Moleküler Biyoloji ve Genetik mezunları yurt içi veya yurt dışındaki akademik kurumlarda, moleküler biyoloji ve genetik ile ilgili alanlarda sarf ve donanım dağıtımı yapan şirketlerde, ilaç şirketlerinde, biyoteknolojik araştırma ve üretim yapan kurumlarda, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, tüp bebek merkezleri, hastaneler ve tanı laboratuvarlarında, hıfzıssıhha enstitüleri ve belediyelerin fen işlerinde, adli tıp enstitülerinde, emniyet kriminoloji laboratuvarlarında, TÜBİTAK ve Teknoparklarda kendilerine çalışma olanağı bulabilmektedirler.

 Hizmetler ve Aile Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Genel Kurmay Başkanlığı ve Sayıştayda çalıştıkları görülmektedir. Özel sektörde çalışabilecekleri iş alanları ise turizm, reklamcılık, sigortacılık, bankacılık ve finans, bilgisayar yazılım şirketleri, bilgi işlem merkezleri, araştırma ve danışmanlık şirketleri, spor kulüpleri, basın yayın kuruluşları, araştırma laboratuvarları, ilaç endüstrisi ve hastanelerdir.